Sekretne życie pszczół – Dziecko na warsztat

Tematem majowego „Dziecka na warsztat” są zwierzęta i ja od początku wiedziałam, że napiszę o sekretnym życiu pszczół i pszczelarzy.

Pszczoły stały się naszą niezwykłą i niespodziewaną pasją. Najpierw bakcyla połknęłam ja, później dzieciaki a na końcu mój mąż, który teraz jest „szefem pasieki”.  Skąd w ogóle wziął się pomysł z pszczołami i zakładaniem pasieki?  Z chęci życia blisko z naturą i niechęci do ziemi leżącej odłogiem. Mieszkamy na wsi, otacza nas trochę naszej ziemi i przeszkadzało nam to, że rośnie na niej tylko trawa. Chcieliśmy aby ta ziemia dawała plony, z których moglibyśmy korzystać, a  w związku z tym, że nasze gospodarstwo jest za małe na komercyjną produkcję, a za duże na przydomowy ogródek, szukaliśmy pomysłów.

Pszczoły już kiedyś chodziły mi po głowie, ale odrzuciłam tą koncepcję, bo panicznie się ich bałam, a teraz jakoś tak idea padła na podatny grunt i zaczęła kiełkować. Mieliśmy zacząć od kilku uli, ale dostaliśmy propozycję kupienia całej pasieki liczącej 11 rodzin i poszliśmy na całość. To było istne szaleństwo, które przerodziło się w niezwykłą przygodę. Okazało się, że pszczelarstwo to idealne życie w zgodzie z naturą i korzystanie w pełni  z jej darów.

Wszystkiego uczyliśmy się na żywo i w praktyce. Naszymi nauczycielami są pszczoły i otaczająca nas przyroda. Wydawało mi się, że dużo wiem na temat roślin, które rosną w naszym otoczeniu, ale dzięki naszym bzykającym podopiecznym dowiedziałam się jeszcze więcej i zaczęłam na nie patrzeć z całkiem innej strony. Wiele roślin, które do tej pory traktowaliśmy jako niepotrzebne chwasty są bardzo ważne dla zdrowia i życia pszczół. A im większa różnorodność biologiczna tym zdrowsze pszczoły i więcej pysznego miodu i aromatycznego pyłku.

Dziś podzielimy się z Wami tym, czego już się dowiedzieliśmy o tych fascynujących zwierzętach i ich zwyczajach, i o tym, jak zmieniły nasze życie

 

PSZCZOŁY

Pszczoły żyją w rodzinach liczących od 60 do 100 tys osobników. Na ich czele stoi jedna królowa matka. Samice nazywamy robotnicami, a samców trutniami. Robotnice budują plastry do, których królowa znosi jaja, a zbieraczki przynoszą nektar i pyłek. Każda pszczoła ma swoje konkretne zadania do wykonania w ulu. Mamy karmicielki, budujące, zbieraczki i strażniczki. Królowa ma za zadanie przedłużać życie rodziny i tylko ona może znosić jajeczka z których powstają larwy a potem pszczoły albo trutnie.

Ta większa pszczoła z numerkiem na środku to królowa matka

Każda rodzina mieszka w ulu, a kilka uli tworzy pasiekę. Nasze pszczoły żyją w drewnianych ulach tzw. wielkopolskich. O rodzaju ula decyduje wielkość ramki, na której budują swoje plastry. W naszych ulach mamy fajny bajer czyli okienko z tyłu przez które możemy podglądać życie w środku.

Przychodzi jednak i taka pora, gdy pszczołom w ulu robi się za ciasno i postanawiają się podzielić i uciekają z ula jako rójka w poszukiwaniu nowego domu. Gdy rójka ucieka to wtedy wydaje się, że w pasiece wrze, panuje szum i wszędzie w powietrzu unoszą się pszczoły. W końcu rój obsiada jakieś miejsce, a zwiadowczynie wylatują w poszukiwaniu nowego domu. Jeśli pszczelarzowi nie uda się takiego roju złapać to gdy zwiadowcy znajdą odpowiednie lokum to rój tam odlatuje.

 

PASIEKA

Pasiekę usytuowaliśmy niedaleko domu i zaczęła ona zmieniać nasze otoczenie. Wszystko, co teraz robimy w ogrodzie czy na naszych polach ma związek z pszczołami. Już nie mam problemu z wyborem roślin do sadzenia, kryterium jest jedno – muszą być miododajne. A wiedząc w czym gustują nasze podopieczne sadzimy drzewa i krzewy owocowe, siejemy rzepak, facelię i grykę, a z roślin ozdobnych wybieramy te, co dają nektar i pyłek.

Chodzimy do niej codziennie i obserwujemy zachowanie naszych latających zwierzątek, a także zmiany zachodzące w otoczeniu. I mogę z ręką na sercu powiedzieć, że każda pora roku jest tu piękna.

 

POŻYTKI i PRODUKTY PSZCZELE

W fachowym pszczelarskim języku pożytkami określamy rośliny kwitnące w dużych ilościach w tym samym czasie. Mamy pożytki wczesnowiosenne takie jak wierzby, mniszek czyli mlecz, sady i rzepak.

Topola osika

Mniszek lekarski – mlecz

Rzepak ozimy

W tym czasie w okolicznych lasach kwitną też dzikie wiśnie i czereśnie, które nasze pszczoły uwielbiają, a także klony i tarnina i słodko pachnąca czeremcha. Później po rzepaku zaczynają kwitnąć akacje o zniewalającym zapachu i nasze odkrycie kruszyna pospolita – krzew rosnący w naszej okolicy niczym chwast. A jak tylko podejdzie się do niej bliżej to słychać jeden wielki bzyk, pszczoły wręcz na niej szaleją.

Następnie przychodzi czas na lipę i facelię – roślinę miododajną o fioletowych kwiatach. A przez dłuższy czas cieszą się kwitnącą białą koniczyną, z której otrzymaliśmy w zeszłym roku delikatny pyszny miód pachnący letnią łąką.

Lipa

Oczywiście nasze małe zbieraczki oblatują wiele innych dziko rosnących roślin. One wybierają to, co jest dla nich najlepsze.

Z roślin zbierają nektar z którego wytwarzają miód. U nas powstaje cudny miód wielokwiatowy, wiosenny z przewagą rzepaku, akacjowo-kruszynowy, lipowy, lipowo-faceliowy i koniczynowy.

Zbierają także pyłek, który przynoszą w kuleczkach przyklejonych do tylnych odnóży. Umieszczają go w komórkach plastra i robią z niego pierzgę, która dostarcza im wszelkich witamin i aminokwasów. Dzięki tym składnikom mogą produkować pokarm oraz wytwarzać wosk do budowy plastrów.

Pszczoła zbierająca pyłek na Marcinkach – astrach kwitnących jesienią

Odpowiednio do tego wyznaczone zbieraczki przynoszą także do ula żywice roślinne do produktu propolisu inaczej kitu pszczelego – lepkiej substancji o właściwościach bakteriobójczych. Pszczoły powlekają  cienką warstwą kitu ściany swojej siedziby, żeby zapewnić sobie właściwy mikroklimat, uniemożliwić butwienie i gnicie drewna oraz powstrzymać rozwój szkodliwych mikroorganizmów.

Kolejnym produktem, który możemy wykorzystywać jest wosk. My z nadmiaru wosku wytwarzamy pięknie pachnące świece.

Produkty, które wytwarzają pszczoły i z których my korzystamy nie są jednak najważniejsze. Tym, co nam najlepszego dają to zapylone rośliny wydające owoce i nasiona. Te latające i bzykające zwierzęta zapewniają nam bioróżnorodność, która jest gwarantem przetrwania roślin, zwierząt i nas ludzi.

 

PRACA PSZCZELARZA

Na koniec kilka słów o pracy pszczelarza. Jest cudowna praca choć ciężka fizycznie. Opiekun pszczół pracuje na świeżym powietrzu w cudnym zapachu unoszącym się z uli i czasami jego podopieczne stosują na nim terapię jadem. Przebywanie na łonie natury, obserwacja pszczół i otaczającej przyrody uczy człowieka o tym, jak ważna jest natura ile ona nam daje i jak bardzo jej nie doceniamy.

Oto my: ja i mój mąż

Praca w pasiece:

Rozpalanie dymiarki służącej do uspokajania pszczół:

A ukoronowaniem pracy jest miodobranie:

Najpierw przekładamy plastry do specjalnego stołu do odsklepiania,  następnie odsklepiamy miodek w plastrach, a pomocnicy próbuję czy dobry. A miód prosto z plastra jest najlepszy – mniam mniam

Gdy już uwolnimy miód plastry wędrują do miodarki, która wydobywa ten złoty płyn dla nas.

Z miodarki przez pierwsze sitko miód spływa do wiadra, potem przez kolejne sito jest czyszczony i przelewany do pojemnika zwanego odstojnikiem, a z niego prosto do słoików i może trafić na nasz stół.

Powiecie, co to za warsztat, a jednak jest to warsztat, który trwa przez cały czas. Każda chwila, każda nasza działalność w pasiece, to o czym rozmawiamy prowokuje nasze dzieci do zadawania pytań, a przez to do zdobywania wiedzy. Zresztą oni uczą się bardzo dużo z samej obserwacji tego, co robimy i uczestnicząc we wszelkich wydarzeniach związanych z pszczołami.

Możecie też z dziećmi wykonać cudne pszczółki z kartoników po jajkach, a jak je zrobić przeczytacie tutaj.

Podzielcie się z nami informacją jakie miody najbardziej lubicie.

Zapraszam też do zaglądania i czytania propozycji pozostałych uczestniczek projektu, bo na pewną znajdziemy tam mnóstwo niezwykłych pomysłów na zabawy z dziećmi.